Метадычная скарбонка

Тэма: “Восеньскія з’явы ў прыродзе” (абагульняючы ўрок)

Мэта:Стварыць умовы для абагульнення і сістэматызацыі ўяўленняў першакласнікаў пра змены ў   прыродзе восенню; садзейнічаць навучанню бачання і разумення  залежнасці  змен у жыцці раслін і жывел ад змен у нежывой прыродзе,  фарміраванню ўмення тлумачыць прычыны назіраемых змен; выхоўваць жаданне ўдзельнічаць у работах па ахове прыроды.

                                                  

                                           Ход урока

1. Арганізацыйны момант.

Заліваецца званок

Пачынаецца ўрок.

Каля парт мы ўсе стаім

На настаўніка глядзім.

 

2. Работа па  тэме

 - Тэму нашага ўрока вы даведаецеся, калі адгадаеце загадку:

 

     У верасні толькі да нас завітала,

     І лес па – мастацку афарбавала.

     Хоць золата ўсюды старанна развесіла,

     Ды сумна ў прыродзе, маркотна, нявесела

     Неба вунь плача, і птушкі маўчаць

     Вецер штодзённа стаў злы бушаваць

     Дык хто з вас адкажа, хто адгадае

     Што за мастачка, ужо гэта такая?  ( восень) 

 

   -Якія радкі дапамаглі адгадаць?

 

-         Вывад і паведамленне тэмы ўрока.

-         Паведамленне задач урока.

 

-         Пасля якой пары года наступае восень?

-         Назавіце асеннія месяцы.

-         Чаму яны маюць такую назву?                      Слайды (верасень, кастрычнік,       .                                                                              лістапад)

 

-         На якія перыяды дзеліцца восень?

-         Гульня “Што спачатку, а што потым?” (Паставіць карціны на стар. падручніка ў адпаведным парадку)

-         Якія змены адбываюцца ў прыродзе з надыходам ранняй восені? (Залатой, позняй)

-         Якія колеры пераважаюць восенню?

Верш “ Фарбы восені”

Колькі фарбаў мае восень?

Паспрачаліся сябры.

Пеця кажа: “  Можа, восем”.

Толя кажа : “ Можа, тры”.

 

Выйшлі раніцай у поле,

Крочаць сцежкай спакваля.

Рунь зялёны мае колер,

Чорны – свежая ралля.

 

Полымем прыгожым, сінім

Дагараюць васількі.

На срабрыстай павуціне

Дробных кропель аганькі.

 

Залаціста, жоўта ў лесе

Гэтай слаўнаю парой.

Куст рабіны гронкі звесіў,

Як аблітыя зарой.

 

А бярозы, як сястрычкі –

У кожнай – беленькі хвартух,

Над празрыстаю крынічкай

Збегліся, пасталі ў круг.

 

Сад палае ад ранетаў,

Бы паселі снегіры.

Каля школы многа кветак

Ці касцёр такі гарыць?

 

З клёнаў лісце ападае –

Светлай чырвані ручэй.

Колькі ж фарбаў  восень мае?

Хто падлічыць з вас хутчэй?

 

Фізкультмінутка

      Сонца свеціць, мала грэе

      Навакол усё ўжо спее.

      Зараз вучням – адпачынак і

      У вучобе – перапынак.

   

-         Загадкі :

Чуйце хлопчыкі, дзяўчаткі

Прапаную вам загадкі

Для гульні цікавай новай

Трэніроўкі разумовай.

 

Шаль смуглянка разаслала –

Ажно сонейка заслала,

Распусціла свае косы –

Паліліся долу слёзы. ( хмарка) - слайд

 

Хоць, здаеца, ледзьве дыша –

А ўжо мора ён калыша,

А як часам уздыхне –

Да зямлі дубы прыгне.

Хто нябачны той асілак,

Што такую мае сілу?   ( вецер) -слайд

 

Для адных ён – садавод,

Для другіх ён – садавол,

Паспявае ўсюды быць.

Поле, луг, сады паліць. ( дождж) -слайд

 

-         Як часта восенню бываюць дажджы?

-         Чым адрозніваецца асенні дождж, ад летняга?

-         Як мы павінны адзявацца восенню?

-         А ці любіце вы восень?

 

-         Гульня “Так, ці не”

1)      Ці праўда, што пасля зімы наступае восень?

2)      Ці праўда, што жнівень, верасень і лістапад – асеннія месяцы?

3)      Ці праўда, што восенню жаўцее на дрэвах лісце?

4)      Ці праўда, што восенню сонца вельмі цепла грэее?

5)      Ці праўда, што восенню ўсе птушкі адлятаюць у вырай?

Гульня “Адгадай  птушку” ( слайды)

Хоць не ляснік, хоць не цясляр,

А ў лесе важны гаспадар –

Пасаду доктара займе:

Тук – тук! – ён дрэвы правярае. ( дзяцел)

 

Чырвоная дзюба,

Чырвоныя пяты.

На лузе – цыбаты,

У небе – крылаты. ( бусел)

 

Хапаткія ў мяне крылы.

Хвосцік востры, нібы вілы,

З гліны я гняздо ляплю,

Мошак на ляту лаўлю. ( ластаўка)

 

Рана з поўдня прылятае,

 Першы ён вясну вітае.

І штодзень, нібы дзівак,

Носіць толькі чорны фрак. ( Грак)

 

Дзетак сваіх не гадуе,

Нават гнязда не будуе.

Звонка ў лесе гукае.

Што за птушка такая? ( зязюля)

 

У пагодлівы дзянёк

Недзе з паднябесся

Пералівісты званок

Славіць працу песняй ( жаваранак)

 

Прыляцела да кармушкі

Размалёваная птушка,

А знайшла ў кармушцы сала,

Дык і ласаваццца стала. ( сініца)

 

Майскім ранкам, ледзь світае –

Ён канцэрт свій пачынае.

І да позняе пары

У кустах, у гушчары. ( салавей)

 

 

-         Чаму некаторыя птушкі адлятаюць у вырай?

-         Як называюцца птушкі, якія застаюцца зімаваць?

-         Як можна дапамагчы птушкам зімой?

 

-         Работа ў парах.

Раздзяліць птушак на пералетныя і зімуючыя. (карткі)

Праверка

 

Фізкультмінутка

На палянцы ў бары

Карагодзілі звяры

Туп – туп – ішлі мядзведзі.

А ліса плыла як лебедзь

Многа – многа касавокіх

Беглі хуценька ў прыскоках

А нязграбныя ваўкі

Паварочваліся ў бакі.

 

- На якія дзве групы можна падзяліць жывел? (дзікія і свойскія)

 - Чаму яны атрымалі такія назвы?

 

Работа ў групах

- Рассяліць жывел у залежнасці ад  месца іх пражывання на дзве групы:

Дамашнія і дзікія.

-         Якое значэнне мае кожная дамашняя жывёла?

 

-         Гульня “Хто лішні?”

1)      Карова, ваверка, свіня, каза.

2)      Сінічка, індык, гусь, курыца.

3)      Заяц, лось, свіня, воўк.

4)      Воўк, вожык, мядзведзь, вавёрка.

 

-         Вершы пра жывёл ( слайды)

 

       Вожык

У лясочку, ля пянёчка,

Сцішыўся жывы клубочак,

Ціха скажа маме Ната:

 Возьмем мы яго ў хату

Не, - сказала мама Наце,

Засумуе ён у хаце.

Тут, дачушка, яго дом,

Тут сябры яго кругом.

 

        Мядзведзь

Дзед мядзведзь стаміўся троху –

Лёг у мяккую бярлогу.

Смачна спалася яму,

Не ўставаў усю зіму.

 

      Лось

Лось бязрогі выбег з гаю,

Дзе звініць птушыны грай.

Пастаяў на волі з краю

І назад пабег у гай.

 

След панюхаў ля дарогі

Затрубіў і ў смутку сціх.

Лось згубіў у снежні рогі

І  цяпер шукае іх.

 

   Вавёрка

Скок вавёрка на дубок!

У лапках рыжанькі грыбок!

Нанізала на галінку,

Каб запас зрабіць на зімку.

             

            Пра зайку

Касавокі крывіць губкі:

- Мне не трэба белай шубкі,

Бо замажу ўсю за дзень.

Мама, шэрую надзень.

 

   Лісіца

А лісіца – ліска недалёка, блізка.

Адшукала норку,

Пачала прыборку.

Вымятае пыл хвастом.

Цёплы дом…

 Хай цяпер мароз трашыць.

Снег па лесе сцеле..

Трэба зайза запрасіць

Мне на наваселле!

 

3. Падвядзенне вынікаў ўрока.

-         Якія змены адбываюцца ў прыродзе з надыходам восені?

     4.Рэфлексія (Хмарка і сонейка )

разгарнуць » / « згарнуць

Мэты: 

актуалізаваць веды дзяцей пра Беларусь; 

развіваць творчае мысленне, маўленне, эстэтычны густ; 

выхоўваць патрыятызм, пачуццё нацыянальнай годнасці і гонару за сваю Радзіму. 
                                                         Ход

1. Уступная частка

        Добры дзень, мае шаноўныя сябры!

 Мы сустрэліся з вамі на класнай гадзіне, якая не зусім звычайная.

Сёння мы пагаворым  пра  хараство беларускай прыроды,  багацце роднай мовы, рамёствах Беларусі.

     Ці заўважалі вы, на якой прыгожай зямлі мы жывём? Якая багатая яна на звычаі і традыцыі, якую славутую гісторыю мае, колькі знакамітых людзей нарадзіла!

   2. Вандраванне па Беларусі

       Сёння мы з вамі адпраўляемся ў незвычайнае падарожжа, а дапамогуць нам колеры.                                                                                                                                         нае падарожжанае

     Цікава, што прапануе нам сіні колер? (Адкрываецца  на дошцы сіні колер)

“Назірайце за тым, як бягуць рэкі, ззяюць блакітам азёры.” 
     Нашай прыгожай зямлі людзі далі гучнае імя —  Азёрны край. У Беларусі каля 10 000 азёр. Якое з іх самае буйнае вам падкажа шарада:

 

Жыллё для жывёл пад зямлёю

Запоўніцца можа вадою

I возерам казачным стаць,

Як літару толькі дадаць.

(Нара — Нарач.) 

   Беларусь — уладарка і шматлікіх рэк.

 Паслухайце, як прыгожа апісаў Якуб Колас у сваім творы "Дрыгва" вобраз Прыпяці: "Спакойна і павольна, як у зачараваным сне, утуліўшыся ў балоты, нясе Прыпяць сухадоламу Дняпру сваю багатую даніну. Не спяшаецца яна выносіць дабро палескіх балот. А яго так многа, што ўсё роўна, спяшайся, не спяшайся, а гэтай работы ёй хопіць на доўгія гады.

Гульня “ Назаві раку”

    Сябры, давайце паглядзім, што хоча сказаць нам зялёны колер.

                           “Беражыце і ахоўвайце прыроду”.

   Сябры, можа з вас хто ведае, ці ёсць у Рэспубліцы Беларусь тэрыторыі, якія асабліва ахоўваюцца?

Сапраўды, ў нашай краіне, каб зберагчы прыродныя багацці, створаны запаведнікі, нацыянальныя паркі, заказнікі.  ( Дэманстрацыя фотаздымкаў)


  Возьмем з палітры фарбаў жоўты колер. Што ён нам параіць?

              “Ведайце традыцыі і рамёствы свайго народа”

 Калі мы разгадаем крыжаванку, то ў вылучаных  клетачках прачытаем, пра што пойдзе далей размова. 

 

Параход сам не хадзіў

Я яго рукой вадзіў.

Параход ішоў па хвалях,

Як прайшоў — яны прапалі. (Прас.) 

Чырвоны сабака ў печы гуляе.

Ніколі не брэша, а рукі кусае. (Агонь.)

 

Доўгі насок,

Тонкі галасок,

Хто яго заб’е,

Той сваю кроў пралье. (Камар.) 

Сінявокі, слаўны, чысты,

Галавасты, залацісты.

Дасць абноў ён людзям шмат,

Будзе кожны вельмі рад. (Лён.)

 

Месяц гэты вузкі, гнуткі,

У яго знутры ёсць зубкі.

Ён калісьці вельмі дбайна 
Жыта жаў замест камбайна. (Серп.)

 

Сябры, пабраўшыся за рукі,

Вядуць усіх нас да навукі. 
Яны – у кнізе, у газеце, 
І іх павінны ведаць дзеці (Літары.)

 

Мышак ловіць, ды не кіска ён,

Лісты носіць, ды не паштальён,

Каб лісе не трапіць на зубок,

У калючы скруціцца клубок. (Вожык.) 

Што за белая мушка

Апусцілася на вушка,

Ледзь чутно паказытала

І праз міг яе не стала. (Сняжынка.)

 

 Як вы заўважылі, у вылучаных клетачках можна прачытаць слова    

                                              "Рамёствы".

    Рамяство – гэта прафесійны занятак, звязаны з вырабам якіх-небудзь тавараў ручным спосабам. А якія беларускія рамёствы вы ведаеце? Дзеці пералічваюць рамёствы.

    А цяпер давайце абагулім, якія віды рамёстваў існуюць у Беларусі:

 

Ганчарства – выраб глінянай пасуды; 

Ткацтва – выраб тканіны на спецыяльным станку; 

Саломапляценне – стварэнне вырабаў з саломы;

Дрэваапрацоўка – выпрацоўка вырабаў з дрэва;

Вышыўка – стварэнне прыгожых узораў на тканіне.

    Бачыце, якія прыгожыя, непаўторныя, цікавыя рэчы вырабляліў нашай краіне народныя ўмельцы. 
    Беларускі народ любіў і зараз любіць павесяліцца. Давайце і мы зараз крыху адпачнем.

 

    Фізхвілінка “ Саўка ды Грышка”

    Цікава, а што нам параіць белы колер?
    Выканайце некалькі заданняў, якія вам падрыхтаваў белы колер. 

 1.Выпраўце сказы.

 Для 1 групы:

1) На лузе коні пасвяць дзядулю. (На лузе дзядуля пасвіць коней)

2) Яма ўвалілася ў ваўка. (Воўк уваліўся ў яму)

3) Слон падымае сенам хобат. (Слон падымае хобатам сена)

Для 2 групы:

1) Прыгожая кветка намалявала Волечку. (Прыгожую кветку намалявала Волечка)

2) Цацкі берагуць малога Антося. (Малы Антось беражэ цацкі)

3) Міхаська мые рукамі мыла. (Міхаська мые рукі мылам)

Для 3 групы:

1) Каля куста шыпшыны расце калодзеж. (Каля калодзежа расце куст шыпшыны)

2) Сажалка ідзе да качкі. (Качка ідзе да сажалкі)

3) Крэсла сядзіць на хлопчыку. (Хлопчык сядзіць на крэсле)

 

2. Знайдзіце памылкі ў словах. 

 

а) Весела звініць збанок (званок),

Кліча: "Дзеці! На ўрок!" 

б) Малако дае карова, —

Напісаў на кошцы (дошцы) Вова.

в) Закрычаў Рыгорка:

"3 неба ўпала горка (зорка)".

 

г) Не праедзем, дружа,

На дарозе ружа (лужа).

 

Якія прыгожыя беларускія словы! Мы павіннны берагчы нашу беларускую мову!

3. Вынік

    Вось у нас ужо і скончыліся колеры. Паглядзіце ўважліва на экран, на ім з'явіліся парады, што давалі нам на працягу занятка колеры. Кожны з вас атрымае напамінак з гэтымі парадамі, памятайце іх і пастарайцеся выконваць. А мы і далей будзем нястомна вывучаць багацце сваёй краіны.

 Любіце нашу Радзіму, ганарыцеся ёю, каб кожны з вас годны быў сказаць: "Люблю цябе, Белая, Белая Русь!"

4. Рэфлексія

разгарнуць » / « згарнуць

Тэма: Гукі[ ц ], [ ц’] .    Літары ц, Ц.

            Пазакласнае чытанне. Хвілінкі – весялінкі ( Забаўлянкі, жарты, 

смяшынкі, скорагаворкі)

Мэты: Пазнаёміць з новымі зычнымі гукамі  [ ц], [ ц’] і літарамі ц, Ц;

           Працягваць работу па развіццю артыкуляцыйнага апарату і        

           фанематычнага слыху, вучыць чытаць словы з новай літарай,

           пазнаёміць вучняў з жанрам забаўлянкі, жартоўнымі творамі,

           узбагачаць слоўнікавы запас, развіваць маўленне вучняў;

          выхоўваць любоў і цікавасць да чытання.

                                      Ход урока

1. Арганізацыйны момант:

Празвінеў   званок

Пачынаем наш урок.

Будзем слухаць і чытаць –

Будзем веды набываць.

 

2. Замацаванне вывучанага матэрыялу:

Гульня “ Закончы сказ”

Гульня “ Назаві пару”

 

3. Вывучэнне новага матэрыялу:

Завітала ў хату пані

У чырвоным сарафане.

Як пачалі распранаць –

Сталі плакаць, праклінаць.

                              ( Цыбуля)

  У слове – адгадцы выдзяляецца гук  ц  , у словах цюльпан, цяля – гук  ц’. Даеццца характарыстыка дадзеных гукаў.

 

 Гульня “ Злаві гукі  [ ц],   [ц’] ” ( Пляскаем у далоні)

Цукар, чай, пальцы, цырк, ваўчок, сцяжок, абцугі, суніцы, ядловец, цвіце,      цвік, чытаць, ціха, цёпла, цемра, пісаць, вучань, вучыць.

Знаёмства з літарамі ц, Ц.

 

   Ц шукаў я цэлы дзень,                     

Але Ц уцякло ў цень.

То яно ў цябе ў руцэ,

То купаецца ў рацэ.

   Вось дык цаца. Як дазнацца

   Да чаго падобна Ц?

 

 Складанне чыстагаворкі:

   Цы – цы – цы –мы малайцы.

    Цу – цу – цу –я пасу аўцу.

    Цэ – цэ – цэ – аловак у руцэ.

    Цо – цо – цо – знесла курыца яйцо.

    Аць   - аць – аць – трэба памаўчаць.

    Іць – іць – іць – можна пазваніць.

 

 Работа над тэкстам “ Цімох - баязлівец”

-         Падрыхтоўка да ўспрымання тэксту;

-         Чытанне тэксту настаўнікам;

-         Работа над развіццём маўлення.

 

Фізкультмінутка

 Знаёмства з жартоўнымі творамі:

 

                  “ Загадка”

Ішла Вераніка з магазіна.

Насустрач – Алесік.

-         Што ты купіла?

-         Угадай. Без языка, а гаворыць.

-         Кніжка.

 

“ Каза і воўк”

-         Тук – тук.

-         Хто там?

-         Ваша мама.

-         Наша мама – каза. А ты воўк.

 

Знаёмства з забаўлянкамі:

 

 

Ціха, ціха, цішэй мышкі.      

Не чуваць – так ходзіць Цішка.         

Бацьку каб не разбудзіць:

Ён пасля работы спіць.

 

Ішоў Бай па сцяне,

Нёс сямёра лапцей.

І сабе, і жане,

І дзіцёнку па лапцёнку.

Баіць ці не?

 

Цэлы дзень за мною цень

Бегаў неадступна.

Ён наперад заглядаў

І за спінай тупаў.

 

Цагліна да цагліны

І будзе новы дом.

А літара да літары –

І словы мы складзём.

 

             Фізкультхвілінка для вачэй

 

             Скорагаворкі

-         Цецярук, цецярук, дзе твая цяцера?

-         Мая цяцера цецеранятам цеста месіць.

-         Кураняты і  курыца п’юць чай на вуліцы.

 

4.   Замацаванне

Гульня “ Чароўная  торбачка”

5. Падвядзенне вынікаў:

   З якой літарай, гукамі пазнаёміліся?

   Назавіце словы з гукамі [ ц ] , [ц’].

   Якія жарты, забаўлянкі вам спадабаліся?

 

6.  Рэфлексія

разгарнуць » / « згарнуць

1. Арганізацыя пачатку ўрока

Французкі філосаф 18 века Жан- Жак Русо пісаў “ Вы таленавітыя дзеці! Калі небудзь вы самі прыемна здзівіцеся, якія вы разумныя, як шмат умееце.Але вам патрэбна заўсёды працаваць над сабой, ставіць новыя мэты і імкнуцца каб іх дасягнуць.

 

2. Праверка дамашняга задання

№ 1 с. 57, № 2 с. 59   (два вучні працуюць асобна)

№ 1

7*9+13=76                              прачытаць прыклад у якім 7 дзяс. 6 адз.

40:5+30=38                             1 сотня

48:8+94=100                           8адз. 3 дзяс.

 

№ 2 с. 59

12-6=6(к.)                               Чаму 12 аднялі 6?

12+6=18 (ф)                            чаму 12+6?

18:3=6 (ф)                                чаму 18:3?

 

Заданні на картачках

1.   Знайдзі значэнне выразаў:

а * 6, калі а=5,6,7.8,9

 

параўнай

4дм 8 см * 84 см                4 дм * 45 см

1м *100см                           3дм  1 см * 4 дм

 

2.   Знайдзі значэнне выразаў:

в : 8 , калі в=16, 24, 32, 40.

 

параўнай

4дм 8 см * 84 см                4 дм * 45 см

1м *100см                           3дм  1 см * 4 дм

 

3. Вусны лік

5< 45 у ? разоў           ( 45 : 5=9)

36> 9  у ? разоў          ( 36 : 9= 4)

у ? разоў    > 27, чым 9    ( 27 : 9=3)

у ? разоў   < 7  , чым 42    ( 42 : 7=6)

 

2. вылічыць зручным спосабам
3. прачытайце лікі

13, 7, 23, 51,27, 26,10,90, 84, 99.

Назавіце найменшы лік

Найбольшы лік

Раздзяліце на дзве групы( адназначныя і двухзначныя)

Размясціце ў парадку ўзрастання, прачытайце слова( сяброўства)

Верш пра сябра

( на дошку прымацаваць лікі  2, 3, 4, 5, 6, 7… як вы думаеце, якіх лікаў не хапае?

Чаму?

4. Паведамленне тэмы і мэты ўрока

Скажыце, калі ласка, якая тэма нашага ўрока?

Над чым мы з вамі працавалі некалькі апошніх урокаў?( складалі табліцу множання)

І так і не. Мы праводзілі доследы, знаходзілі заканамернасць, падбіралі “ ключык” для лепшага запамінання табліцы.

А зараз на дошку.

3 * 9=27                       Правядзіце  дослед

4 * 8 =32                      Што цікавага заўважылі?

5 * 7=35                       Якое правіла выкарысталі?

7 * 5=35                       ( ад перастаноўкі множнікаў здабытак не мяняецца)

8 * 4=32

9 * 3=27

 

5. Тлумачэнне новага матэрыялу

На дошку прымацоўваецца табліца множання на 8 і 9

Якога прыкладу не хапае ў табліцы множання на 8 і 9?

А чаму?( мы яшчэ  не вучылі)

Што такое множанне?(гэта сума аднолькавых складаемых)

Як нам зручней вылічыць колькі будзе 8 * 8?

( 8+8+8+8+8+8+8+8  ці 56+8 )

( 8+8+8+8+8+8+8+8+8  ці 64+8)

Што цікавага заўважылі ў табліцы?

( першы множнік не змяняецца, другі множнік- павялічваецца на 1, здабытак павялічваецца на 8 зверху ўніз і памяншаецца на 8 знізу ўверх)

( тое ж самае пра лік 9)

Што такое дзяленне? ( гэта зваротнае дзеянне множанню)

 64 : 8 = 8       72 : 8 = 9       72 : 9=8    81 : 9=9

6. Праца ў сшытку

Запісалі дату, класная работа.

15 кастрычніка

Што вы можаце сказаць пра лік 15?

(двухзначны, складаецца з лікаў 1 і 5, 1 дзяс, 5 адз., суседзі 14 і 16, не цотны, не дзеліцца на 2, нельга раскласці на два аднолькавыя лікі)

7. Хвілінка чыстапісання

Прапісалі суседзяў ліку 15 ( 14 і 16)

фізкультхвілінка

8. Замацаванне. Праца па падручніку

С. 60-61

№ 1 ( самастойна)

№2   ( па варыянтах)

№4 (задача самастойна)

№3 ( у парах)

 

Займальны матэрыял

Дзеці, як вы думаеце, ці могуць нашы пальчыкі нам дапагчы, каб запомніць табліцу множання? ( Да)

Зараз мы з вамі гэта праверым ( рука з пальчыкамі)

Потым табліца множання на 8.

 

Праца з геаметрычнымі фігурамі

9. Падвядзенне вынікаў.

Што новага вы даведаліся на ўроку?

Што для вас было цяжкім?

Чым займаліся на ўроку?

10.  Дамашняе заданне

 с. 61 № 1, № 2.

 

разгарнуць » / « згарнуць

Мэта: фармiраванне ўяўленняў дзяцей пра беларускiя народныя традыцыi праз знаёмства з гульнёй.  

Задачы: Праз гульнёвыя формы знаёміць дзяцей з народнымі традыцыямі і культурай; вучыць пазнаваць навакольнае асяроддзе; уключаць дзяцей у практычную дзейнасць; развіваць фізічна; вучыць самастойна дзейнічаць, прымаць рашэнні.

Дзеючыя асобы: Вядучы, Дзед Баба, унучка  Алёнка, унук Алесь

 Усе дзецii дарослыя апрануты ў беларускiя касцюмы

 ХОД ЗАБАВЫ:                             

Баба: Добры дзень, хлопчыкі і дзяўчынкі!                                                                                 Дзед: Добры дзень, шаноўныя госці!                                                                                         Баба: А ты не бачыў Аленку i Алесiка?                                                                                     Дзед: Не не бачыў!                                                                                                                   Баба: I зноў загулялiся!                                                                                                             Дзед: А, вы, дзецi, любiце гульнi?            

Вядучы: Што ты, дзядуля, усе дзецi любяць гуляць!                                                                   Баба: А цi любiце вы беларускiя гульнi?                                                                                 Вядучы: Любiм i ведаем! I гуляем амаль што кожны дзень!                                                         Дзед: Існуе многа беларускіх народных гульняў. А вы жадаеце даведацца, у якія гульні гулялі вашы бабулі і дзядулі?              

Дзецi: Да!                                                                                                                                 Баба: Тады запрашаю вас у падарожжа па беларускiх гульнях.                                                   Дзед: Я ўпэўнены, што недзе там i ўнукаў нашых Алёнку i Алесiка сустрэнем!                             Баба: А каб не зблукаць у падарожжы трымайце карты i рухайцеся па сваiх маршрутах!

 (дзецi разам з выхавацелямi разыходзяцца па розным накiрункам, вызначаным у картах-схемах)    (дзяцей сустракае Баба i прапануе пагуляць)

Гульня«ЧЫЙ КРУГ, КАЛЯ СНАПА ХУТЧЭЙ ЗБЯРЭЦЦА».

Задачы: развіваць уменні бегу ў розных напрамках, хуткасць рэакцыі, спрыт; выхоўваць пачуццё калектывізму.                                                                                                           Абсталяванне: 3—4 снапы.

 Апісанне гульні.

Па зале ставяцца некалькі снапоў, вакол іх становяцца дзеці, узяўшыся за рукі. Пад беларускую народную мелодыю ўсе разбягаюцца па зале і выконваюць розныя танцавальныя рухі. Па заканнэнні мелодыі трэба хуценька сабрацца ля свайго снапа. Пераможцам з'яўляецца тая каманда, якая выканае заданне першай.

 (дзяцей сустракае дзед i прапануе пагуляць)

Гульня «АГАРОДНІК».

Задачы: удасканальваць навыкі хадзьбы па крузе, бегу са зменай тэмпу і напрамку; развіваць увагу.                                                                                                                                                               

Апісанне гульні. Кожны з дзяцей называе сябе якой-небудзь агароднінай (рэпай, рэдзькай, цыбуляй, морквай, радыскай і г.д.) і становіцца ў круг. Адзін з дзяцей выбіраецца агароднікам. Ён выходзіць на сярэдзіну круга і стукае палкай аб зямлю. У яго пытаюцца:                               —Хто там?                                                                                                                                 —Агароднік!                                                                                                                        

—Чаго прыйшоў?                                                                                                                     —Рэпу ўзяць!                                                                                                                                     Пасля такога адказу ўсе вядуць карагод і спяваюць:                                                                 Зверху рэпа зялёная,                                                                                                                 У сярэдзіне тоўстая,                                                                                                                 К канцу вострая.Хавае хвост пад сябе.                                                                                       Хто да яе не падыдзе,                                                                                                               Усялякі за віхор возьме.                                                                                                                     

Агароднік павінен адгадаць, хто з дзяцей назваў сябе рэпай. Калі ён адгадае, рэпа ўцякае, інакш агароднік зловіць яе і павядзе ў свой агарод.

Правілы гульні: агароднік не павінен ведаць, хто назваўся рэпай; адгадваць ён можа тры разы, калі не адгадае, яго мяняюць.

(дзяцей сустракае Алёнка i прапануе пагуляць)

Гульня «КОШКА I МЫШ­КА».

Задачы: развіваць хуткасць рэакцыі; выхоўваць пачуццё калектывізму.                     

Абсталяванне: маскі кошкі і мышкі

Апісанне гульні.

Па лічылцы дзеці выбіраюць кошку і мышку. Усе астатнія, узяўшыся за рукі, становяцца ў круг. Круг размыкаюць у двух месцах, утвараючы вароты. Мышка знаходзіцца ў крузе, а кошка — па-за кругам. Па сігнале кошка імкнецца злавіць мышку. Кошка можа трапіць у круг толькі праз вароты. Мышка бегае, дзе хоча, пралазіць пад рукамі дзяцей. Калі кошка зловіць мышку, яны мяняюцца ролямі.

Правілы гульні: кошка і мышка павінны часта мяняцца ролямі.

  (дзяцей сустракае Алесiк i прапануе пагуляць)

Гульня “ЛАВІЦЬ КУРЫ”.

Задачы: удасканальваць навыкі бегу з лоўляй і ўхіленнем; развіваць спрыт, вынослівасць, настойлівасць.

Матэрыял: хусцінка або ручнік.

Апісанне гульні.

Дзеці выбіраюць пеўня, усе астатнія — куры. 

Певень расстаўляе рукі і гоніць курэй пад печ:

—Кыш пад пень, кыш пад печ...        

Потым певень пытае:                                                                                                                                

—А колькі вас ёсць?                                                                                                                   —Колькі ў лесе дроў!

Куры разбягаюцца, а певень ловіць іх. Пасля ўсе садзяцца на лаву, певень скручвае пытку з хусткі або ручніка. 3 кожнай курыцай у яго адбываецца размова:                                                                    

 —На чым сядзіш?                                                                                                                    

—На ганачку.                                                                                                                           —За што трымаешся?                                                                                                               —За клямачку.                                                                                                                         

—А што гэта збоку?                                                                                                                   —Бочка.                                                                                                                                   —А што ў бочцы?                                                                                                                   —Мёд.                                                                                                                                     —А каму есці?                                                                                                                           —Мне, а пеўню нос у смале.

Тады певень б'е пыткай курыцу, тая ўцякае і хаваецца. Калі ж курыца на пытанне «Каму есці?» адказ­вае: «Певень, для цябе мядок», — ён яе не чапае, а пераходзіць да наступнай.

Правілы гульні : певень павінен лавіць курэй на абмежаванай плошчы.

(Дзеці вяртаюцца да дзеда і бабы.) 

Дзед: А вось i унукi нашы прыйшлi? (Паказвае на Алёнку i Алесiка) Нагулялiся, нажартавалiся!   Алесiк: Сёння нам вельмi весела было гуляць, вонь нас колькi было!                                         Баба: Мне здаецца, што вы ўжо стаміліся, даражэнькія мае, адпачніце крышку.                         Вядучы: А дзецi для вас танец прыгатавалi.

(дзцi выконваюць танец-гульню «Ручаек»)

 Баба: Паказвае на мультымелзiйны праектар Паглядзiце, як адпачыналii гулялi нашыя продкi

 (дэманструюцца слайды «Беларускiя традыцыi)

 Баба:  Надыходзіць сумны час - пара развітацца.                                                                                                   

           Але просім шчыра вас

           Зноў да нас завітацца.

           Будзем рады мы сябрам,

           Пачастуем ласкай.

           Няхай свеціць сонца вам,

           Як у добрай казцы!

(Гучыць беларуская танцавальная мелодыя.  Усе танцуюць).

 

 

разгарнуць » / « згарнуць

Тэма. ”Зімовыя з’явы ў прыродзе (абагульняючы ўрок)”.

1 клас

Мэты. Абагульніць і сістэматызаваць веды вучняўаб зменах у жывой і нежывой               прыродзе зімой, іх уплыве на працу людзей. Фарміраваць уменне тлумачыць і выяўляць сувязі паміж аб’ектамі і з’явамі жывой і нежывой прыроды, садзейнічаць усведамленню неабходнасці аказання дапамогі дзікім жывёлам зімой.  Стварыць умовы для фарміраваня уменняў аналізаваць і параўноўваць. Вучыць разумець і берагчы прыгажосць зімняй прыроды.

Ход урока

Арганізацыйны момант

    Усе, сябры мае, здаровы?

    Да ўрока вы гатовы?

    Няхай прынясе ён вам радасць пазнання.

    Жадаю ўсім поспехаў у навучанні.

Пастаноўка тэмы і мэт урока

   Сёння мы адправімся з вамі ў госці. А куды,вы скажаце, калі адгадаеце загадку.

                    Снег на полі,

                   Лёд на рэчцы,

                    Мяцеліца гуляе.

                    Калі гэта бывае?

   Запрашаю вас у госці да зімы. ( На дошцы сняжынкі і  “сумёты” з белай паперы. Да сумётаў вядуць сляды звяроў і птушак. Сляды чалавека вядуць да апошняга сумёта і абходзяць яго.) Мы будзем паўтараць і абагульняць.” Пройдзем” па слядах, “заглянем” у сумёты.

    Вызначце, гледзячы на дошку, якія веды будзем паўтараць.

    Мы будзем паўтараць веды пра зімовыя з’явы ў прыродзе, пра тое, як зімуюць птушкі і звяры, якую дапамогу можа аказаць ім чалавек.

Паўтарэнне і абагульненне ведаў

üЗімовыя месяцы

    Якія месяцы сустракаюць нас у зімовым царстве?

• Работа ў групах. Сярод назваў месяцаў знайсці зімовы. (У кожнай групе вучань з ВУ ці ДУ.)

Пра які месяц гавораць, што ён ”год канчае, а зіму пачынае”? Гэта месяц доўгіх начэй.

    А які “году пачатак, а зіме сярэдзіна”? Яшчэ ён самы халодны і ветраны.

    Які месяц снегападаў, злых мяцеліц і першага цёплага сонца?

üЗімовыя  з’явы ў нежывой  прыродзе 

• Адгадайце загадкі:

1)    Матылі насіліся,

Над зямлёй кружыліся,

А як долу ўпалі –

Белым пухам сталі. (Сняжынкі.)

2)    І маставік ён, і мастак.

Мосціць холадам дзівак,

      Малюе холадам дзівак

Завуць яго, хто скажа, як? (Мароз.)

3)    Белы, лёгкі і пушысты

За ноч укрыў зямлю ўсю чыста

Як прынёс яго ў дом –

Ён разліўся ручаём. (Снег.)

4)    Празрысты, як шкло,

А не ўставіш у акно.  (Лёд.)

• Гульня “Хлапкі”

Пляскаем у далоні, калі чуем зімовыя з’явы прыроды: лістапад, навальніца, снегапад, дождж, мяцеліца, мароз, цвіценне яблынь, вяртанне пералётных птушак, адліга, галаледзіца.

üЖыццё  раслін

       Расказаць па малюнках, як зімуюць розныя расліны. (Падручнік с. 42 – 43 )

       Якую ролю выконвае снег?

 

Фізкультмінутка

üЗвяры  і  птушкі зімой

    Снег для раслін – гэта выратаванне ад вымярзання. Напэўна,  так многа ў нас сумётаў і да іх вядуць розныя сляды. Хто мог аставіць сляды да першага? (Птушкі.) Якіх яшчэ зімуючых птушак вы ведаеце?

• Праверым вашы веды. Пераварочваем сумёт і чытаем назвы птушак.

 

 

сініца                  цецярук            галка

сарока                 снягір               крыжадзюб

     голуб                  дзяцел              свірысцель

                                 сойка

 

• Разглядванне выяў птушак.
• Расказ пра свірысцелей і цецерукоў.

  Свірысцелі глытаюць замерзлыя ягады рабіны і …губляюць прытомнасць (падают в обморок). Замерзлыя ягады здаўліваюць горла, птушцы цяжка дыхаць. Цела птушкі гарачае (нават больш гарачае, чым у чалавека), ягады растаюць і праходзяць у страўнік. Птушка зноў ляціць.

   Цецерукі кожны вечар падаюць у снег. Так робяць глушцы, курапаткі і рабчыкі. У мяккай снежнай пасцелі яны спяць да раніцы.

• Адгадванне слядоў каля 2 і 3 сумётаў. Як прыстасаваліся да зімы заяц і лось?
• Дапамога людзей дзікім жывёлам. Работа па падручніку (с. 43).

     Расказаць, як людзі дапамагаюць. Што мастак намаляваў не так?

Зрокавая паўза “Палёт матылька”

• Зімовыя прыстанішчы некаторых жывёл. Дзеці называюць: вавёрка ў дупле, матылі ў шчылінах, жабы на дне вадаёмаў, мядзведзі ў берлагу. А да каго вядуць наступныя сляды?  Хто тут можа быць? (Мядзведзь, вожык, жаба, бурундук.) Чаму чалавек абходзіць гэты сумёт? (Нельга трывожыць жывёл.)
• Гульня “Засялі домікі”.

Домік 1 – жывёлы, якія да зімы робяць прыпасы.

Домік 2 – жывёлы, якія зімой упадаюць у спячку.

Домік 3 – жывёлы, якія зімою шукаюць корм у прыродзе.

          Мядзведзь, вавёрка, лось, заяц, вожык , хамяк, кабан, воўк, мыш, барсук.

üПраца людзей зімой

Кожны рад атрымлівае малюнкі. Называюць віды зімовых работ.

Падвядзенне вынікаў урока

     Гульня “Таму, што…” (з мячом)

-         Зімой холадна, таму што…

-         Часта зімой ідзе снег, таму што…

-         Дрэвы, кусты “спяць”, таму што…

-         На снезе нельга ўбачыць насякомых, таму што…

-         Многія птушкі перабіраюцца бліжэй да жылля чалавека, таму што…

-         Ласям і зубрам кладуць сена ў кармушкі, таму што…

Рэфлексія

    Хачу адзначыць тых, хто сёння старанна працаваў.

     Што вам больш за ўсё спадабалася на ўроку? Чаму?

     Каму было цяжка выконваць заданні? Каму  лёгка?

    Прымацуйце адпаведна сваю сняжынку да сумнага ці  вясёлага снегавіка.

разгарнуць » / « згарнуць

Тэма. “Змеі і яшчаркі”. 2 клас

Мэты. Сфарміраваць уяўленне пра паўзуноў як пра асаблівую групу жывёл, канкрэтныя ўяўленні пра змей і яшчарак, асаблівасці іх будовы і паводзін, значэнне ў прыродзе і жыцці чалавека. Дапамагчы асазнаць сувязі паміж будовай цела жывёл і іх ладам жыцця. Развіваць лагічнае мысленне, уменне працаваць з дапаможнікам, параўноўваць. Садзейнічаць усведамленню неабходнасці гуманнага стаўлення да змей і яшчарак. Фарміраваць навыкі правільных паводзін з гэтымі жывёламі.

Абсталяванне. Ілюстрацыі жывёл, карткі з заданнямі, вучэбны дапаможнік.

Ход урока

Аргмомант

Праверка дамашняга задання

1)           Карткі з заданнямі.

• Абвядзі літары з правільным адказам.

               Земнаводныя – гэта жывёлы:

               а) якія жывуць у вадзе і на сушы;

               б) цела якіх пакрыта лускавінкамі;

               в) цела якіх пакрыта голай вільготнай скурай.

• Абвядзі літары з правільным адказам.

                Чаму трэба ахоўваць жаб і рапух?

                а) Жабы і рапухі – самыя безабаронныя жывёлы.

                б) Жабы палююць ноччу, яны знішчаюць вялікую колькасць смаўжоў,   

                вусеняў і насякомых, якіх не клююць птушкі.

                в) Жабы і рапухі могуць жыць і на сушы, і ў вадзе.

                г) Жабы і рапухі абараняюць расліны ад насякомых – шкоднікаў раслін.

• Узнаві ланцужкі харчавання:

 Капуста – ... – рапуха;

 расліна – ... – жаба;

 расліна – малькі рыб –  жаба – … .

• Што будзе, калі знікнуць рапухі на агародзе ?

2)           Франтальнае апытванне.

Чаму жаб і рапух называюць земнаводнымі?

Чым жабы і рапухі адрозніваюцца ад іншых жывёл?

Што робіць жабу непрыкметнай у прыродзе?

Што дапамагае жабе быць спрытным паляўнічым?

Чым кормяцца жабы і рапухі ?

Чаму рапухі з’яўляюцца абаронцамі садоў і агародаў?

Як мы можам абараніць рапух і жаб?

         Пастаноўка тэмы і мэт урока

Сёння мы пазнаёмімся яшчэ з адной групай жывёл. На жаль, яны таксама не карыстаюцца любоўю у людзей з прычыны свайго незвычайнага выгляду і спосабу абароны. Адгадайце загадкі:

     Уецца вяроўка,

     На канцы галоўка. (Змяя)

     Моцна я яе трымала,

     А яна заўжды ўцякала.

     Мо спяшалася ў госці

    І забылася пра хвосцік? (Яшчарка)

     Што вы ведаеце пра змей і яшчарак? Чым яны адрозніваюцца паміж сабой? Якіх змей вы ведаеце? Ці нападаюць змеі на чалавека? На гэтыя і іншыя пытанні вы атрымаеце сёння адказ.

Тлумачэнне новага матэрыяла

1. Паведамленне настаўніка.

Змей і яшчарак яшчэ называюць рэптыліі і паўзуны. Гэта халаднакроўныя жывёлы. Некалькі мільёнаў гадоў таму назад яны былі гігантамі. Але вымерлі. Цяперашнія паўзуны параўнальна невялікія. Самыя буйныя з іх – кракадзілы і пітоны.У нас іх можна ўбачыць у заапарках.

2. Работа з падручнікам.

üУ Беларусі са змей водзяцца вужы і гадзюкі. Разгледзьце малюнкі. Ці бачылі вы іх? Чым яны падобны? (Формай цела, няма канечнасцей.)

üПа якіх прыкметах можна адрозніць вужа ад гадзюкі? (У вужа на галаве дзве жоўта-аранжавыя плямы.)

üПрачытайце артыкулы ў падручніку, каб больш даведацца пра гэтых жывёл.

3. Мадэліраванне схемы.

                                                  Жывёлы

                                                  Паўзуны

                                     Змеі                         Яшчаркі

                      Вужы                Гадзюкі

4. Работа ў групах.

Састаўленне параўнальнай характарыстыкі вужа і гадзюкі, запаўненне табліцы.

Прыкметы для параўнання	Вуж	Гадзюка
Афарбоўка (характэрныя асаблівасці)
Дзе жыве?
Чым корміцца?
Каму служыць кормам?
Небяспека для чалавека
Карысць для чалавека

 

5. Хвілінка бяспекі.

Калі паблізу гадзюка, не трэба яе чапаць, праганяць. Яна спакойна скрыецца. Гадзюка ніколі не нападае першай! Можа ўкусіць толькі ў мэтах самаабароны, калі на яе наступяць ці спужаюць. Калі яна ўсё ж укусіла, трэба налажыць жгут і звярнуцца за дапамогай да ўрача.

Фізкультхвілінка “Лятае, бегае, поўзае”

6. Дэманстрацыя малюнка яшчаркі. Апісанне яшчаркі згодна з планам:

1)    Велічыня.

2)    Форма цела.

3)    Афарбоўка.

4)    Хвост.

7. Чытанне артыкула “Яшчарка”, адказы на пытанні ў падручніку.

Замацаванне вывучанага

1. Закончы сказ.

Вужы, гадзюкі, яшчаркі адносяцца да … .

Цела змей пакрыта … .

Змеі, яшчаркі кормяцца … .

2. Дапоўні схему.

                                                           Змеі

                      ?              Рагавыя лускавінкі                Раздвоены язык

                                                                           ?               Абнюхвае прадметы        ?

Падвядзенне вынікаў. Рэфлексія

Што цікавага з жыцця змей і яшчарак вы даведаліся? Што вас больш за ўсё здзівіла? Якія правілы паводзін мы павінны выконваць пры сустрэчы са змеямі і яшчаркамі? Каму было лёгка выконваць заданні? Каму было цікава на ўроку?  Якія цяжкасці ўзніклі?

Дамашняе заданне

Прачытаць артыкулы на с.89 – 92 і адказаць на пытанні.

Прыдумаць загадкі пра паўзуноў (дадатковае).

 

разгарнуць » / « згарнуць